Wie terugdenkt aan maart 2020, denkt aan het ingaan van de landelijke maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen. Aan de speech van de minister-president waarin iedereen van de ernst van de coronacrisis werd doordrongen. Aan het moment dat een groot deel van werkend Nederland vanuit huis moest gaan werken.
Dit was voor iedereen een bijzondere en een ongekende situatie. Misschien nog wel in het bijzonder voor professionals die de voorbije maanden gestart zijn aan een nieuwe uitdaging. Aanleiding voor ons om enkele van hen aan het woord te laten. Waar loop je als nieuwe medewerker tegenaan in een periode waarin afscheid genomen wordt van het oude normaal? Hoe verandert dit je inwerkperiode? En hoe kijk je naar de toekomst?
In dit artikel lees je de ervaringen van Gerard Zijlstra (sinds 1 maart Strategisch Adviseur Financiën & Control bij de gemeente Apeldoorn), Tom Poldervaart (sinds 1 april Business Controller bij DOCK in Rotterdam), Michel Parie (sinds 1 mei Manager Financiële en Salarisadministratie in Ziekenhuis Rivierenland) en Liesbeth Koster (sinds 6 mei Senior Relatiebeheerder bij ROVA). Ze zijn net vóór of tijdens de corona-periode begonnen aan een nieuwe baan.
Even schakelen 2.0
“Het is even schakelen”, deze zin heeft heel Nederland sinds half maart minimaal één keer uitgesproken. Even schakelen om niet meer op kantoor te werken, om geen handen meer te mogen schudden en een verloren evenwicht in de werk-privébalans te hebben. Maar Tom Poldervaart heeft extra redenen om zijn terugblik op de afgelopen maanden te beginnen met deze zin.
Voordat Tom op 1 april aan de slag gaat als Business Controller bij DOCK in Rotterdam, krijgt hij een telefoontje van een pleegzorginstantie. “Met de vraag of wij in gesprek wilden gaan over de zorg voor een pleegdochtertje.” Wanneer je het niet verwacht, gebeurt alles tegelijk. “Een nieuwe baan én een pleegdochter… Dat vond ik al spannend, maar onze pleegdochter was goed en wel een paar dagen in huis en toen gingen de coronamaatregelen in. Ik had op dat moment geen idee hoe we dat allemaal moesten gaan bolwerken”, kijkt Tom terug. “Ik maakte mij best wel zorgen. Hoe gaan we hier met elkaar invulling aan geven?”
Dan is het fijn dat je support krijgt van je omgeving en van je nieuwe werkgever. “Heb veel geduld met jezelf, want dat hebben wij ook met je”, dat is de boodschap die Tom van zijn nieuwe collega’s bij DOCK kreeg. Collega’s waarvan hij er op dat moment nog maar een enkeling persoonlijk had ontmoet, want ook het kantoorpersoneel van DOCK werkt op dat moment vanuit huis. “Mijn werk als controller is prima op afstand te doen”, aldus Tom. “Cijfers en documenten zijn op afstand toegankelijk.”
Werk en privé in disbalans
Hoe anders begon de inwerkperiode van Gerard Zijlstra. Zijn start als Strategisch Adviseur Financiën & Control bij de Gemeente Apeldoorn was op 1 maart, vlak vóór het ingaan van de intelligente lockdown. “Je weet wel, vroeger, in de periode dat we allemaal nog naar kantoor mochten”, zegt Gerard met een duidelijke lach in zijn stem. Het enige bijzondere voor hem is dat er geen handen meer geschud mogen worden. “Dat is een awkward begin. Vaak loop je even langs een bureau van een nieuwe collega en dan geef je elkaar een hand. Dat kan plots niet meer.” Het onderwerp werkt volgens Gerard als ijsbreker bij de eerste kennismaking. “Iedereen vindt er wat van.”
De inwerkperiode oude stijl, heeft al met al anderhalve week mogen duren. Vanaf dat moment heeft ook Gerard een kantoor aan huis. Op de dag dat we hem spraken, mochten zijn kinderen weer voor het eerst naar school. “Thuiswerken met kinderen om je heen is niet altijd even makkelijk. Als je je concentratie wil vasthouden, dan is dat lastig. Je wordt altijd wel gestoord of onderbroken. Dat werkt alle kanten op. Ook wanneer je je kinderen aan het helpen bent met huiswerk, dan wordt je gebeld door werk. Nu de kinderen weer naar school gaan, voelt het of je overal meer ruimte en tijd voor krijgt.”
Vergaderen via videoapplicaties als Zoom, Google Meet of Microsoft Teams maakt volgens Gerard effectiever. “Ik hoefde niemand meer op te zoeken en te kijken hoe hij of zij eruit zag en mensen houden zich heel strak aan de tijden. Je start Microsoft Teams op en de juiste persoon verschijnt voor de camera. Het is daarnaast makkelijker om zakelijk te zijn. Maar het kost allemaal wel verrekte veel energie hoor.”
Volgens Michel Parie, sinds 1 mei Manager Financiële en Salarisadministratie bij Ziekenhuis Rivierenland, vraagt de scheve balans in werk en privé daarnaast veel discipline van de werknemer. “Je bent toch sociaal afgesloten. Soms denk je: nu ben ik zat om in dat kamertje te zitten. Dan ga je even een stukje lopen of boodschappen doen. Je bent daar toch wat vrijer in dan normaal. Maar dat houdt bijvoorbeeld in dat je ’s avonds ook nog wat moet doen om je werkzaamheden af te maken. Je belt met je collega en die zegt dat ze even de hond aan het uitlaten is. Dat maakt mij niet uit, het gaat mij erom dat je je werk doet.”
Michel concludeert dat het hem met name zit in het missen van structuur. “Je weet eigenlijk niet meer hoeveel uren je draait. Ik ben niet van uurtje factuurtje, maar er moet wel een zekere vorm van balans zijn.”
Onboarding via de digitale snelweg
Hoe zorg je er in de huidige tijd voor dat een nieuwe medewerker zich snel op zijn of haar gemak voelt binnen een organisatie? Dat hij of zij de visie en doelstellingen van de organisatie leert kennen? En de geldende bedrijfsnormen onderschrijft? Anders gezegd, hoe krijg je een nieuwe werknemer onboard?
Liesbeth Koster, sinds 6 mei Senior Relatiebeheerder bij regionaal afvalverwerkingsbedrijf ROVA , vindt dat een lastig vraagstuk. Volgens haar geeft het missen van bepaalde vormen van sociale interactie een achterstand in dit proces. “Je mist een boel sociale informatie over hoe het team in elkaar zit.” Een inwerkperiode is volgens Liesbeth vooral luisteren naar je nieuwe collega’s. “Waar hebben zij het over? Wie hebben er onderonsjes? Hoe is de sociale rangorde? Wat zijn belangrijke punten waar je over overlegd? Dat soort dingen mis je nu. Dat gaat onzichtbaar via bilateraaltjes via de telefoon.”
Om het ontbreken van het sociale aspect enigszins te ondervangen en om toch een kantoorsetting te bieden, bedachten ze bij DOCK een creatieve oplossing. Tom en zijn collega Christof (Tom’s voorganger en de collega die hem inwerkte) besloten om Microsoft Teams, en daarmee de camera van hun computer, de hele dag aan te zetten. “Soms om doelgerichte onderwerpen te bespreken, maar soms konden we enkel naar elkaar staren en kijken hoe wij allebei ‘zelfstandig’ aan het werk waren.” Dit resulteerde erin dat het stellen van vragen heel laagdrempelig werd voor Tom.
Strategisch adviseur Gerard ziet een positieve kant aan de gebrekkige mogelijkheden tot sociale interactie met zijn nieuwe werkomgeving. “Ik kan heel lang stil blijven staan bij wat de cultuur is. Óf ik kan accepteren wat de nieuwe situatie is en conform de nieuwe situatie, en de gewenste cultuur, gaan werken. De gewenste verandering hier is dat de cultuur iets zakelijker wordt. Deze manier van werken leent zich eigenlijk wel voor deze cultuurverandering, eerlijk gezegd.”
Blijvende veranderingen of gaat alles terug naar vroeger?
“Alle ICT-versnellingsagenda’s kunnen wel de prullenbak in, want die zijn ingehaald door de werkelijkheid”, begint Gerard zijn reactie wanneer hem wordt gevraagd naar de blijvende duur van de huidige manier van werken. “Maar de mens is een gewoontedier en we zullen snel proberen om weer terug te komen in het oude patroon. Dat íets meer thuiswerken de norm blijft, zou wel fijn zijn.”
Senior Relatiebeheerder Liesbeth is met name benieuwd hoe we in de toekomst terugkijken op deze periode. “Zullen ze, wanneer ik met pensioen ga, zeggen: toen jij startte bij ROVA, was net het begin van een nieuw tijdperk. Of zullen we zeggen: oh ja, toen hadden we ineens een lockdown, gelukkig daarna nooit meer…”
