Na ruim tien jaar ervaring als manager, bestuurder en toezichthouder in de zorg, ken ik de dynamiek tussen Raden van Toezicht en Raden van Bestuur heel goed. Ik weet, en zie ook in mijn huidige praktijk, dat veel energie zit in het afstemmen van bestuurlijke processen tussen het management team, Raad van Bestuur en Raad van Toezicht.
Een goede verhouding en samenwerking – ook op persoonlijk vlak – is cruciaal in deze driehoek. Toch zie ik dat veel energie wegvloeit, wat uiteindelijk doorwerkt in het primaire werkproces, de kwaliteit van dienstverlening aan cliënten en de cultuur binnen de organisatie. In mijn praktijk als partner van K+V acht ik het essentieel, en daar zet ik me dan ook voor in, om de bemensing in de genoemde driehoek van organisaties goed op elkaar af te stemmen en te laten accorderen.
Momenteel zijn duidelijke veranderingen gaande in de positionering en rol van de Raden van Toezicht/Commissarissen. Veranderingen die gevolgen hebben voor de manier waarop je de top van organisaties bemenst, en dat gaat niet vanzelf…
Verschuivingen in het toezicht
De rol van de Raden wordt steeds pro actiever en de focus gaat van ‘bestuur’ naar ‘besturing’. Ook de intentie van de zorgbrede Governance Code van januari 2017 geeft mijn inziens weer dat op het gebied van intermenselijke vaardigheden steeds meer van toezichthouders en bestuurders wordt gevraagd. Vandaar dat ik tijdens de werving niet alleen individuele en persoonlijke kenmerken van de beoogde kandidaat betrek, maar juist de samenstelling van het team en de bestuurlijke dynamiek.
Harde competenties versus persoonlijke kenmerken
Sommige leden van de Raden zijn zich nog te weinig bewust van de huidige verschuiving. “Heel interessant, maar voor ons nog niet nodig”, komen we nog wel eens tegen. Komt er een vacature vrij in een Raad van Toezicht/Commissarissen, dan zoekt men vooral op ‘harde’ competenties. Persoonlijke kenmerken van de beoogde kandidaat neemt men ook in ogenschouw, maar worden niet altijd (expliciet) gerelateerd aan de samenstelling van het huidige ‘toezicht team’ waaraan de kandidaat gaat deelnemen. Mijns inziens kan dit echt beter. Het is toch algemeen bekend dat de context waarin iemand functioneert voor een groot deel het succes van het individu bepaalt.
Investering in effectieve samenwerking
In gesprekken met Raden van Toezicht/ Commissarissen worden mijn ideeën hierover gedeeld. Maar ook merk ik weerstand om een werving daadwerkelijk op deze wijze in te richten. Het kost meer tijd, is mogelijk wat instrumenteel en doet een appèl op het individueel en collectief reflectief vermogen. En het klopt dat het misschien aan de voorkant meer tijd en inspanning van de leden kost, maar de investering verdient zich aantoonbaar terug in een effectieve en goede samenwerking.
Hanneke Houtzagers is partner van K+V interim- en werving & selectie. Haar focus ligt op het samenstellen van Raden van Bestuur en Toezicht in de zorgsector.
