Man met snor, een overhemd in de broek, een beige tweed jasje en een bril aan een koordje. Een man die de ander altijd corrigeert en zijn eigen ideeën erg innovatief vindt. Tijdens het praten gaan beide wijsvingers de lucht in en komen quasifilosofische teksten als: “kennis is het vlot dat drijft op de oceaan van onwetendheid.” uit zijn mond. Uitspraken die rechtstreeks uit de zelfhulpgids ‘Managen doe je zo…’ komen. Het is schooldirecteur Anton van de Luizenmoeder. Uitvergroot is hij het hardnekkige stereotype wat er bestaat van een schooldirecteur. Natuurlijk (en gelukkig maar) is dit niet wat wij zien. Daarom vinden wij het tijd om Anton zijn sokkel te halen en daar koppelen we gelijk onze eigen belofte aan: een schoolleidersopleiding. Omdat het te gemakkelijk is om iemand neer te halen, te vertellen wat er allemaal niet deugt, zonder zelf in actie te komen.
Tijd voor een imago-verandering
We zien een groeiend tekort aan schooldirecteuren. Het slechte imago speelt daarbij zeker een rol. Mensen corrigeren, zorgen dat iedereen zich aan de regels houdt, brandjes blussen en hopen dat leerkrachten niet uitvallen. Nou dan is het toch veel leuker om voor de klas te staan? Ik zou het wel weten. Maar wat als je mag zorgen dat anderen hun dromen waar kunnen maken, anderen ontwikkelen en inspireren? Je mag de lijnen uitzetten naar beter, leuker onderwijs en ook nog zorgen dat het gaat gebeuren. Je mag gaan onderzoeken welke collega’s elkaar versterken zodat ze nieuwe en mooie dingen samen gaan doen. Je mag waardering ontvangen dat men blij is om op jouw school te werken en dat je hen, leerlingen en de omgeving verder hebt gebracht.
In Dream School zie je hoe rector Eric van ’t Zelfde een groep voortijdige schoolverlaters een spiegel probeert voor te houden. Hij geeft de ander niet het gevoel dat hij straft of corrigeert. Hij probeert juist mee te helpen met het oplossen van een probleem. Door reflectie, te onderzoeken, te vragen en af te spreken. Hij creëert samen met zijn (gast) collega’s een veilige omgeving; een plek waar alles mag en kan worden besproken. Hij durft te zeggen wat hij jammer vindt en ook toe te geven als een gekozen richting niet werkt. Dan proberen we gewoon wat anders. Het mooie vind ik dat hij iedereen verschillend benadert en ziet als individuen die allemaal anders mogen zijn. Maar altijd waardevol en er toe doen. Dat is knap want ook hij wordt regelmatig teleurgesteld. En toch begint hij iedere keer weer bij de ander. Ik vermoed dat hij niet anders kan.
Mijn eigen dochter heeft een zware middelbare schooltijd gehad. Zij heeft vooral gemist dat zij (maar volgens haar ook anderen) echt gezien werd. Collectief corrigeren, regels voor iedereen hetzelfde en conflicten op dezelfde manier oplossen. En wat kwetsbaar is moet maar wat steviger worden voor als ze straks in de boze volwassenwereld moeten overleven. Supertrots ben ik dat zij nu de opleiding tot onderwijsassistent volgt. Omdat ze gelooft dat het anders kan. En misschien schuilt er wel (ergens ver weg) een toekomstige schoolleider in haar. Wie weet.
Onderwijservaring is geen must
Als schooldirecteur zorg je dat het om de ander gaat. Dat leiderschap, innovatie en persoonlijke ontwikkeling binnen de groep ontstaat. Dat iedereen weet waarom we het ook alweer doen en alles steeds langs die lijn legt. Hoe moeilijk dat soms ook is. Op de fictieve basisschool de Klimop heb je er slechts eentje die door de situatie heen prikt, en dat is de conciërge. Maar ja, hij zegt er niets van, waarom zou hij?
Onderwijservaring of een onderwijskundige opleiding is wat mij betreft geen must. Wel steeds blijven onderzoeken, afvragen of het anders, beter kan en jezelf verwonderen. Bij de ander beginnen, mild zijn en begrijpen waar het om gaat, bij de leerling, de leraar, de ouder en ook bij jezelf. Je wilt dat niet alleen doen. Sterker, je gelooft dat je het alleen ook niet kan. Welk verschil zou het opleveren door te vragen waarom een puber te laat komt, bezorgd te zijn in plaats van straffen en corrigeren.
Ambitie K+V: schooldirecteurenopleiding
Net als mijn dochter geloof ik ook dat het anders kan. Daarom willen wij als K+V dit jaar gaan beginnen met het vormgeven van een schoolleidersopleiding. Inhoud, vorm, structuur, het staat allemaal nog open. We weten ook niet zo goed waar we moeten beginnen. Vast staat wel dat het anders moet en zeker niet gaan bepalen voor de ander wat goed is. Bij al het andere hebben we hulp nodig. Vind jij het ook leuk om hier samen met ons aan te werken? Laat het me weten.
