Toezichthouders, dat zijn grijze mannen in stoffige pakken die aan het einde van hun imposante loopbaan nog één keer hun ervaring te gelde willen maken. Ze laten zich geregeld fêteren tijdens etentjes en strijken daar een mooie vergoeding voor op. Dat was althans lang het beeld dat de buitenwereld heeft van toezichthouders. Maar jij weet wel beter. Toch?
Laat je anders door ons overtuigen dat dit wereldbeeld clichématig en onjuist is, of op zijn minst achterhaald. Wij zien namelijk een andere tendens. Er staat langzaam maar zeker een nieuw soort toezichthouder op. Jong, ambitieus, leergierig, maatschappelijk betrokken, inhoudelijk sterk en bestuurlijk actief.
In dit artikel vertellen we je meer over deze toezichthouder nieuwe stijl. Wat is hij of zij voor persoon? Wat voor rol speelt deze persoon in de organisatie? En, misschien wel het belangrijkst in een tijd waarin menig RvT/RvC vacante plekken heeft: hoe kun je de moderne toezichthouder aan jouw organisatie binden?
Ambitieus, maar nog niet altijd ervaren
Als vooronderzoek voor dit artikel hebben we zelf een blik geworpen op de plaatsingen die wij de afgelopen jaren hebben gedaan op het gebied van Raad van Toezicht (RvT) of Raad van Commissarissen (RvC). Onze vermoedens werden daarin bevestigd: gemiddeld genomen zien we dat onze opdrachtgever kiest voor een man of vrouw van om en nabij de 50 jaar oud. Voldoende ervaren om het klappen van de zweep te kennen, maar nog volop actief en betrokken in het arbeidsproces.
Wij constateren daarnaast dat een jonge en ambitieuze groep professionals zich meldt met de aspiraties om toezichthouder te worden. Zij hebben niet of nauwelijks toezichthoudende ervaring, maar zijn bestuurlijk actief en brengen inhoudelijke expertise mee. Zij weten zich aan de sollicitatietafel te knokken door vanuit hun intrinsieke motivatie te spreken. Motivatie die blijkt uit hun maatschappelijke betrokkenheid, inhoudelijke kennis én het feit dat ze zich constant laten scholen. We zien vooral dat leergangen en trainingen gericht op het toezichthouden enorm in trek zijn bij deze groep kandidaten. Je ziet een enorme honger naar kennis en bronnen van informatie.
Vanwege hun motivatie en frisse kijk op zaken, merken we dat menig starter het ver schopt in onze sollicitatieprocedure. Kritische kanttekening is de constatering dat een opdrachtgever dan toch nog kiest voor de meer ervaren toezichthouder. Wellicht toch een keuze voor veiligheid en het bekende? Anders zou de gemiddelde leeftijd van de door ons geplaatste toezichthouder toch echt lager liggen dan 50 jaar.
Een andere kijk op toezichthouden
De toezichthouder nieuwe stijl houdt er daarnaast een andere visie op na wanneer er gekeken wordt naar het takenpakket van de RvT/RvC. De oude rot in het vak doet wat de functietitel van hem vraagt: toezichthouden. Hij of zij is geen onderdeel van de organisatie, maar controleert primair of het bestuur zijn taak uitvoert en verantwoordelijkheden pakt.
Daar staat de toezichthouder nieuwe stijl toch anders in. Deze wil een sparringpartner zijn van het bestuur, zich onderdeel voelen van een geheel en de Raad van Toezicht of Raad van Commissarissen als fundering zien van in de bestuurlijke piramide. Deze situatie is echter alleen werkbaar wanneer een bestuurder hier hetzelfde instaat en de RvT of RvC ook daadwerkelijk als sparringpartner behandelt. Het bestuur moet zelf tot de conclusie komen dat het toezichthoudende orgaan een belangrijke functie heeft binnen de organisatie en dat het als een team kan functioneren.
We zien het in de praktijk in de wenselijkheid om minimaal één toezichthouder binnen de RvT/RvC te hebben die op bestuurlijk niveau actief is binnen dezelfde sector. Deze toezichthouder weet wat er speelt in de branche en loopt tegen dezelfde problematiek aan. Vroeger was het onwaarschijnlijk dat een bestuurder bij een zorginstelling eveneens actief is als toezichthouder bij een andere zorginstelling. De desbetreffende toezichthouder zou worden gezien als een potentiële bedreiging voor het bestuur; een concurrent.
Uitdaging voor de toezichthouder is dan om niet op de stoel van de bestuurder te gaan zitten, maar het bestuur in haar kracht te zetten. In ons selectieproces proberen we altijd goed te peilen hoe de sollicitant zijn rol als toezichthouder ziet. Is er een match in het verwachtingspatroon van de organisatie en de aspirant toezichthouder? De geschikte persoon is zich bewust van zijn of haar rol en is daarin ook rolvast. Wij hebben oog voor de kritische sparringpartner die niet uit is op de plek van de bestuurder, maar wil werken aan een bestuurlijke teamprestatie. Laat je informeren over de mogelijke ondersteuning die wij kunnen bieden bij de invulling van de Raad van Toezicht of Raad van Commissarissen van jouw organisatie.
