Samenwerken, doe je dat als een groep óf als een team? Voor een ongetraind oog lijken deze begrippen inwisselbaar, maar toch verschillen deze samenwerkingsvormen van elkaar qua vorm, inhoud én uitkomst. In dit artikel zal ik proberen je de verschillen uit te leggen en wil ik je meenemen in de eerste fasen van een teamvormingsproces. Bij dit proces heeft het leren kennen van de individuele groepsleden een cruciale rol. En laat dat nou net de kracht zijn van K+V!
Individueel versus teambelang
Voorop staat dat een groep individuen uitstekend kan samenwerken en niet noodzakelijk een team hoeft te zijn om goed te functioneren. Net als een team functioneert een groep veelal om een gezamenlijk doel te bereiken, maar hierbij zorgt het eigenbelang van de individuele betrokkenen regelmatig voor obstakels in het proces. Het individu is er in een groepssetting veelal op gericht om de eigen performance te verbeteren; zo wordt de eigen bijdrage dan vergeleken met die van zijn of haar collega’s. Dit zie je bijvoorbeeld terug wanneer iedereen op een salesafdeling individuele targets gesteld krijgt en daarnaartoe werkt.
Een team gaat een stap verder. Daarbij wordt door teamleden het teambelang boven het eigenbelang gesteld. Bij een team wordt verbinding met elkaar gezocht en op die manier wordt er gezamenlijk gestuurd naar een hoger niveau. Dat niveau wordt bereikt door de synergie die ontstaat door de natuurlijke verbinding met elkaar. Een ultiem team creëert zelfs FLOW, waarbij veranderingsprocessen vanzelf lijken te gaan en voor iedereen individueel ook energie oplevert. Als team werken houdt in dat je enerzijds het maximale uit jezelf wil halen en anderzijds als doel hebt om het team te versterken. Wanneer dat wordt bereikt dan is het team tot unieke dingen instaat. Daarnaast is het team zich ervan doordrongen wat de bijdrage is van iedere individuele schakel in het eindresultaat.
De fasen van teamvorming
Nu het onderscheid tussen een samenwerkende groep en een team duidelijk is, kunnen we de volgende stap zetten: hoe maak je van een groep individuen een team? Teamvorming is een proces wat verloopt in fasen. Er zijn veel verschillende theorieën over het teamvormingsproces, maar de meest bekende theorie is wellicht die van de Amerikaanse psychologisch onderzoeker Bruce Tuckman. Over het proces van groepsontwikkeling en teamvorming beschreef Tuckman vier opeenvolgende fasen:
- Forming: kennismaking met elkaar, het vormen van een groep en vertrouwen winnen
- Storming: conflict en onenigheid over verwachtingen en doelstellingen
- Norming: het stellen van de norm en het uitwerken van de methodiek
- Performing: het leveren van een gezamenlijke topprestatie
Laten we ons voor het doel van dit artikel enkel focussen op de eerste fase. Dan hebben we het over de initiële kennismaking tussen individuen, het vormen van een groep en een basis van vertrouwen winnen. Als intermediair spelen wij, K+V, een actieve rol in het kennismakingsproces tussen kandidaat en opdrachtgever en het vormen van teams. Wij spreken in het traject zoveel mogelijk stakeholders binnen de organisatie en daardoor zien wij snel of er chemie is tussen het (bestaande) team en de kandidaat in kwestie.
De kennismaking is cruciaal
De kennismaking is in onze optiek een cruciaal element in het vormen van nieuwe teams en het hervormen van bestaande teams. In deze kennismakingsgesprekken sturen wij geregeld bij omdat wij van de kandidaat meer willen zien dan enkel en alleen werkervaring. Als kandidaat ben je meer dan de teammanager van een zorgorganisatie. Je bent een individu, een mens met drijfveren, motivaties en dromen.
Ook een organisatie wil meer dan alleen winstmaximalisatie. Iedere organisatie heeft zijn eigen missie en visie en bestaat (hopelijk) uit individuen die deze missie onderschrijven. Daarom willen we ook van onze gesprekspartners aan organisatiezijde weten wat hun drijft en wat hun ambities zijn. Pas dan kunnen wij onze expertise als “matchmaker” inzetten om tot de juiste verbindingen te komen.
Een goed werkende natuurlijke verbinding ontstaat als het individu bereid is ervoor open te staan en te werken. Om te illustreren hoe je dit kan laten plaatsvinden kunnen we als voorbeeld een parallel trekken naar een situatie die zich voor kan doen in ons privéleven. Stel jezelf een kroegsetting voor en je raakt aan de praat met een volslagen onbekend iemand. Het heeft slechts een aantal drankjes nodig en je deelt lief en leed met elkaar. Je vertelt deze persoon over je werk, je gezin, je hobby’s, de dingen waar je plezier uithaalt en dat wat je verdriet geeft. Niets blijft onbesproken. Er zijn geen belemmeringen meer. En deze, voorheen onbekende, persoon vertelt vervolgens vergelijkbare verhalen aan jou. Mocht je dit individu toevallig ooit tegenkomen, dan zul je altijd terugdenken aan dat moment en aan de verhalen die je met elkaar hebt uitgewisseld. Er is een band ontstaan voor het leven, gebaseerd op vertrouwen (ondersteund met een lichte mate van alcohol).
Ook de start van een teamproces is gebaat bij het ontwikkelen van vertrouwen. Vertrouw de andere partij jouw verhalen toe en sta open voor de verhalen van de ander. Je zal al vrij snel merken of het lukt om met elkaar in dezelfde resonantie te komen. Wanneer je dezelfde frequentie weet te vinden dan voel je dat de eerste fase van het teamvormingsproces succesvol is verlopen.
Meesterschap over jezelf
Om in frequentie te komen is ‘meesterschap over jezelf’ nodig en dat kun je ontwikkelen door middel van inzicht. Inzicht over waar je eigen zwakheden liggen, waar je kunt verbeteren, wat je voor de ander wil betekenen. In het streven naar teamvorming, kun je het credo hanteren: verbeter de wereld, begin bij jezelf.
Wie “meester over zichzelf” is, zal zichzelf niet meer centraal stellen. Je hebt het niet meer over jezelf, je bent jezelf. Er ontstaat daardoor ruimte om echt geïnteresseerd te zijn in de ander. Het gesprek wordt interactiever en tegelijkertijd vindt er een stukje teamvorming plaats. Je laat de ander ervaren dat je je kan invoegen in een team vanuit respect voor de omgeving. Daarnaast creëer je een veilig klimaat waarin de ander ook zijn kwetsbaarheid kan en mag tonen.
Maar dan komen we al aan bij de volgende fase van het teamvormingsproces. Voor nu zal ik je dat besparen. Mocht je er meer informatie over willen, dan kun je uiteraard contact met mij opnemen.
