We zien het vaak. Een sollicitant komt goed voorbereid, ‘strak in het pak’, fris en uitgeslapen op sollicitatiegesprek bij onze opdrachtgever, en zijn* mogelijk toekomstige werkgever. Voorafgaand is de bijeenkomst tot in de puntjes voorbereid, door de opdrachtgever, ons bureau en de kandidaat. Alle seinen op groen, zou je zeggen. Toch verloopt de ontmoeting bij de opdrachtgever niet zo soepel als je op basis van de voorbereidingen zou verwachten. Het wordt niet echt een gesprek, blijft wat aan de oppervlakte en verzandt in vragen en antwoorden. Soms lijken er zelfs scherpe randjes aan het gesprek te zitten.
*lees zijn als zijn/haar en hij als hij/zij
Wil je leren hoe je het ijs kan breken in een gesprek?
Om te verklaren wat er in zo’n situatie gebeurt, gebruiken wij de metafoor van de witte wolf. Als sollicitant ben je een soort witte wolf; je komt als eenling in een bestaand systeem waar rollen, rangen en standen zijn bepaald. De setting van een sollicitatiegesprek versterkt onbedoeld en onbewust de tegenstelling. De ‘buitenstaander’ wordt gevraagd hoe hij zaken zou aanpakken en in het verleden heeft aangepakt. De sollicitant gaat uiteraard graag op deze uitnodigingen in, maar wordt al snel als bedreigend ervaren, omdat er nog geen vertrouwensrelatie is opgebouwd. Resultaat: de rijen van de roedel sluiten zich.
De Witte Wolf Workshop
De workshop ‘De Witte Wolf’ gaat over dit fenomeen. De analogie is de volgende. Wolven zijn meestal grijs en leven in roedels, waarbinnen rangen, standen, rollen en taken zijn bepaald. Witte wolven worden vanwege hun kleur niet geaccepteerd in de roedel en zwerven als eenling rond. Soms treft een witte wolf een roedel en probeert hierbij aan te sluiten, maar meestal wordt hij geweerd en zelfs genadeloos verjaagd. Terwijl zo’n witte wolf misschien wel iets bijzonders toe zou kunnen voegen aan de roedel.
Frappant hoe snel het ijs wordt gebroken
Natuurlijk is deze weergave ietwat overtrokken, maar het fenomeen doet zich regelmatig voor. In de workshop oefenen wij met kandidaten om in het begin van het gesprek meer van zichzelf (‘hun persoon’) te laten zien. Vertel eens iets over je passies, je gezin, drijfveren, levenslessen, etc. Het is frappant hoe snel, zelfs in een korte workshop, het ijs wordt gebroken; er ontstaat sympathie, vertrouwen en oprechte nieuwsgierigheid bij ‘de roedel’ en daarmee een veel betere basis voor een constructief en explorerend gesprek.
Geen wolf in schaapskleren
De sollicitant wordt niet gezien als een wolf in schaapskleren, maar als een interessante bezoeker, met nieuwe inzichten en ideeën. En de roedel wordt er alleen maar beter van!
Michiel van Wessem is partner en adviseur van K+V; het interim- en werving & selectiebureau voor levende organisaties en werkende kandidaten in zorg, overheid, onderwijs en management.
