Niemand vindt het fijn om afgewezen te worden in een sollicitatieprocedure. Degene die simpelweg zegt: “ach, de volgende keer beter”, houdt zich groot. De afgelopen periode ben ik zelf twee keer afgewezen na een gesprek voor een functie met betrekking tot een Raad van Toezicht. Ik kan je vertellen, dat voelt niet fijn.
Een combinatie van teleurstelling en een gevoel van falen bekruipt je. Ondanks dat onprettige gevoel, heb ik veel gehad aan deze recente ervaring. Voor mij persoonlijk is het goed om een keer te ervaren hoe andere bureaus hun werk doen. Te kijken wat wij van hen kunnen leren en ervaren wat wij beter doen dan anderen. Maar nog veel praktischer zijn de inzichten die ik heb gekregen over afwijzing. Wat doet afwijzing met een sollicitant? Wat doet afwijzing met mij?
Enthousiasme in het voortraject
Nog voordat ik überhaupt een uitnodiging voor het eerste sollicitatiegesprek heb ontvangen, merk ik een rijzend gevoel van enthousiasme. Ik ben mij gaan verdiepen in de organisatie door middel van het lezen van jaarverslagen en klanttevredenheidsonderzoeken. Daarnaast heb ik goed rondgekeken op de website van de organisatie. Alles wat ik tegenkom roept direct vragen bij mij op. Ik begin mijzelf vraagstukken te visualiseren en bedenk alvast hoe ik dat zou aanpakken.
Achteraf is het, voor mij als sollicitant, goed om mij te realiseren dat ik in mijn hoofd al veel verder ben dan de andere partij. Het eerste gesprek met de organisatie is officieel een oriënterend gesprek. Even testen of er een match is tussen organisatie en kandidaat. Maar op de achtergrond ben ik al aan het nadenken over hoe ik ga acteren binnen de organisatie en wat ik kan betekenen. Eigenlijk zie ik mijzelf er al werken, advies geven of vragen stellen. Misschien ben ik onbewust al de lange termijn aan het plannen…
Het oriënterende gesprek als struikelblok
Dan is het best frustrerend om middenin de sollicitatieprocedure te merken dat ik mijn plannen moet bijstellen. Tijdens mijn eerste sollicitatiepoging, merk ik al snel dat het sollicitatiegesprek niet de gewenste kant uit gaat. Ik kan zeggen dat de omstandigheden mij niet gunstig gezind zijn: de falende techniek neemt een kwartier van mijn tijd en het aanwezige selectiebureau stuurt het gesprek nauwelijks bij. Mijzelf er constant van moeten weerhouden om het gesprek over te nemen, helpt mij niet verder.
Maar bovenal lukt het mij onvoldoende om mijzelf te profileren. Eigenlijk sla ik alle adviezen die ik normaal aan kandidaten geef in de wind. Zo zie je maar weer dat de beste stuurlui aan wal staan. Ik adviseer altijd dat je, zonder jezelf op de borst te kloppen, mag laten zien wat je hebt bereikt. Ik ben in dat gesprek te terughoudend. Ik vind het op dat moment moeilijk om mijn prestaties te koppelen aan het uitvoeren van werkzaamheden als toezichthouder.
De afwijzing die volgt is niet onverwacht, maar desondanks teleurstellend. Dat geldt ook voor de tweede procedure. Het gesprek gaat een stuk beter, maar vanwege onvoldoende affiniteit met juridische zaken wordt er voor een andere kandidaat gekozen. Een legitieme reden, maar desondanks overheerst een jammerlijk gevoel. In mijn hoofd ben ik toch al een aantal stappen verder en plots worden die plannen een halt toegeroepen.
De verwachting en de wens om ergens aan de slag te gaan, zit vaak veel dieper dan menig organisatie of werving- en selectiebureau zich beseft. Althans dat is in ieder geval mijn ervaring.
Erken teleurstelling en biedt er ruimte voor
Maar zie dit vooral niet als een slecht teken. Enthousiasme voor een organisatie of functie laat zien dat je op de goede weg bent. Dat betekent dat je een goede keuze hebt gemaakt om überhaupt te reageren op de functie. De functie waarop je solliciteert past schijnbaar bij je of dit is waar je ambities liggen. Als iemand het écht niet erg vindt om te worden afgewezen, dan vraag ik mij af hoe enthousiast deze persoon was over de functie.
Mijn persoonlijke ervaring heeft bij mij extra benadrukt hoe belangrijk het is om ruimte te bieden voor teleurstelling van kandidaten. Wij doen dat bijvoorbeeld door na iedere procedure een beluurtje te organiseren voor kandidaten die in het eerste stadium (voor de gesprekken) zijn afgewezen. Daarin kun je alle vragen stellen die je hebt en om advies vragen. Bij kandidaten die na de gesprekken worden afgewezen zijn wij uitvoerig in de redenen die ten grondslag liggen en proberen we eveneens een advies mee te geven en eerlijke feedback.
Het mag dan het gevoel van teleurstelling niet wegnemen, maar toch hoop ik dat we op die manier wat kunnen bieden. Al is het maar het erkennen van emotie en het bieden van ruimte om dat te kunnen uiten.
